Ile naprawdę warte jest Xarelto?

Ile naprawdę warte jest Xarelto?

Każdy z nas płaci co najmniej jedną składkę zdrowotną, z której część przeznaczona jest na refundację leków. Wydawać by się mogło, że przy skąpych funduszach NFZ i Ministerstwo Zdrowia powinno szczególnie dokładnie oglądać każdą wydawaną złotówkę. Od aptekarzy przepisy egzekwowane są bezwzględnie i zawsze tłumaczone jest to dbaniem o fundusze publiczne. Zadać sobie należy więc pytanie, czy w tym systemie nie ma równych i równiejszych i czy rzeczywiście przykładana jest należyta dbałość w gospodarowaniu publicznym pieniądzem. Przykład leku Xarelto pozwala twierdzić, że prawdopodobnie nie. Zadać sobie należy pytanie: ile warte jest Xarelto? W opracowaniu posłużono się cenami hurtowymi jednej z największych hurtowni w Polsce i cenami leku w aptekach sieciowych.

Opakowanie leku refundowanego Xarelto 15 mg a 14 tabletek wyceniane jest na kwotę 121, 42 zł, zaś opakowanie tej samej dawki, nierefundowane po 28 tabletek 337,34 zł. W przypadku dawki 20 mg jest to odpowiednio 125,24 zł za opakowanie 14 sztuk i 325,38 zł za opakowanie 28 sztuk. Co należy w tym miejscu zaznaczyć jako niezwykle ważne, opakowania obu dawek po 14 tabletek są na liście refundacyjnej i posiadają cenę detaliczną urzędową. Wynosi ona dla Xarelto 15 mg a 14 sztuk 142,87zł i Xarelto 20 mg a 14 sztuk 144,46 zł.

I tu pojawia się wątpliwość, mogąca świadczyć o braku kontroli nad wydatkowaniem publicznego pieniądza. W sieciach aptecznych dostępne są opakowania powyższych leków nierefundowane po 28 sztuk w cenach detalicznych brutto dla pacjenta nawet poniżej 130 zł. Dla poniższego zestawienia przyjęto cenę detaliczną 130 zł. Jeśli ktokolwiek zetknął się z jeszcze niższą, to zdawać sobie musi sprawę, że rozmiar stanu faktycznego pretendującego do miana patologii jest jeszcze większy, a niezależnie od ceny każde wydane opakowanie Xarelto mogłoby narażać budżet państwa na straty finansowe. I to pomimo że oficjalna cena hurtowa dla opakowań 28- tabletkowych wynosi dla dawki 15 mg 325,38 zł, a dla dawki 20 mg 337,34 zł.

Ile więc tak naprawdę warte jest Xarelto, jeżeli opakowanie 28-tabletkowe można kupić w cenie niższej niż opakowanie refundowane 14-tabletkowe? Zjawisko to jest swoistym kuriozum. Analizując bowiem ceny leków, zawsze mamy do czynienia z sytuacją, gdzie producent ustala cenę leku refundowanego niższą niż w przypadku leku nierefundowanego (w tym OTC). Posłużyć się można następującymi przykładami:

Preparaty ranitydyny

Ranigast 150 mg a 60 tabletek – lek refundowany – cena jednej tabletki (hurtowa): 0,13 zł

Ranigast 150 mg a 20 tabletek – lek nierefundowany - cena jednej tabletki (hurtowa): 0,23 zł

Ranigast Max 150 mg a 30 szt – lek OTC – cena jednej tabletki (hurtowa): 0,48 zł

Preparaty cetyryzyny

Zyrtec a 30 szt – lek refundowany – cena jednej tabletki (hurtowa): 0,47 zł

Zyrtec a 20 szt – lek nierefundowany – cena jednej tabletki (hurtowa): 0,57 zł

Zyrtec a 7 szt – lek OTC – cena jednej tabletki (hurtowa): 1,19 zł

Znalezienie kolejnych analogicznych przykładów kształtowania cen leków w opakowaniach refundowanych i  nierefundowanych nie będzie żadnym problemem.

W przypadku Xarelto obserwuje się sytuację dokładnie odwrotną. Zakładając cenę detaliczną „promocyjną” w aptekach sieciowych rzędu 130 zł, koszt jednostkowy tabletki wynosi odpowiednio:

dla dawki 15 mg leku refundowanego - 10,14 zł, dla nierefundowanego - 4,64 zł;

dla dawki 20 mg leku refundowanego - 10,32 zł, dla nierefundowanego - 4,64 zł.

Jasno więc widać, że cena jednej tabletki w przypadku opakowań refundowanych wyższa jest o ponad 5,40 zł. Nie wiadomo, jakie są tego przyczyny.

Nasuwają się następujące propozycje wyjaśnienia tej sytuacji:

1. Do każdego opakowania leku nierefundowanego przedsiębiorstwa prowadzące sieci aptek dopłacają około 200 zł i sprzedają je w cenach, które mogą być uznane za dumpingowe, tj. poniżej kosztów produkcji.
2. Domniemany rzeczywisty koszt Xarelto jest dużo niższy, niż wynika to z ceny leku refundowanego.

Jeżeli założenie pierwsze uznać należy za absurdalne, nasuwa się wniosek, że ustalona przez firmę Bayer cena leku refundowanego byłaby znacznie zawyżona i przekraczała jego rzeczywistą wartość. Trudno bowiem przyjąć, że z dobrej woli producent sprzedaje lek poniżej kosztów wybranym aptekom. Taka jednak sytuacja jest czysto hipotetyczna.

Oczywistym wydaje się więc wniosek, że Ministerstwo Zdrowia powinno natychmiast zweryfikować cenę niektórych leków refundowanych, takich jak np. Xarelto. Równocześnie, mając na celu dbałość o finanse publiczne, bezwzględnie należy ustalić koszty refundacji produktów leczniczych wpisanych na listę leków refudowanych, takich jak np. Xarelto, jakie poniósł i ponosi budżet państwa, a Ministerstwo Zdrowia powinno zażądać od firmy – producenta  (np. w przypadku Xarelto – Bayer) zwrotu różnicy zawyżonych nienależnych kwot refundacji w przypadku udowodnienia celowego zawyżania cen leków. Nie będzie trudno ustalić wysokość tych kwot.

Oto przykład na leku Xarelto. Z naszych podatków budżet państwa refunduje np. inwalidzie wojennemu 285,74 zł, a pacjentowi ubezpieczonemu 118,08 zł za 2 opakowania refundowane 15 mg a 14 sztuk.  Równocześnie wybrane apteki sieciowe, korzystając z upustu producenckiego, sprzedają lek nierefundowany w tej samej dawce po 28 sztuk w cenie poniżej 130 zł. Wystarczy obliczyć różnicę: 285,74 - 130 = 155,74 zł. Jednocześnie pacjent, kupując lek refundowany, płaci 167,66 zł (odpłatność pacjenta za lek refundowany: 2 opakowania a 14 sztuk). Lek pełnopłatny w tej samej ilości można nabyć w wybranych aptekach sieciowych za 130,00 zł (cena sieciowa jednego opakowania a 28 sztuk).

Czy Xarelto jest jedynie jednostkowym przypadkiem tak specyficznej polityki cenowej prowadzonej przez firmy farmaceutyczne? Trudno stwierdzić. Jeżeli mają Państwo podobne spostrzeżenia dotyczące innych leków, prosimy o ich zgłaszanie Wielkopolskiej Okręgowej Izbie Aptekarskiej. Raport w tej sprawie przekażemy Ministrowi Zdrowia.

Jak długo aktualne będzie hasło „duży może więcej”?

 

dr n. farm. Wojciech Musiał

Autor jest członkiem Prezydium Wielkopolskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej.